Architectenrecht in Duitsland

Toegang tot het beroep en beroepsuitoefening

• Beroepskwalificatie: Om in Duitsland als architect te kunnen werken, moeten bepaalde opleidingsvereisten worden vervuld die zijn vastgelegd in de hogeschoolwet. Architecten hebben doorgaans een academische graad nodig (bachelor en master of diploma) in de architectuur.
• Inschrijving bij de architectenkamer: Architecten mogen de titel "architect" alleen voeren als zij zijn ingeschreven in het architectenregister van de architectenkamer van een deelstaat. De architectenkamers reguleren het beroep en vertegenwoordigen de beroepsbelangen van architecten.
• Verplichte bijscholing: Ingeschreven architecten moeten zich continu bijscholen om de kwaliteit van hun diensten te waarborgen. Dit wordt gecontroleerd door de architectenkamers.

 Beroepsorde en beroepsethiek

• Architecten zijn onderworpen aan de beroepsorde, die wordt vastgesteld door de architectenkamers van de deelstaten. Deze regelt de beroepsplichten zoals onafhankelijkheid, onpartijdigheid en verantwoordelijkheid tegenover opdrachtgevers en de samenleving.
• Een belangrijk onderdeel van de beroepsorde is de beroepsethiek, die ethische en morele richtlijnen voor het gedrag van architecten vastlegt. Overtredingen kunnen door de kamers worden gesanctioneerd (bijv. waarschuwingen, boetes).

Honoraria

Het honorariumrecht van architecten wordt geregeld door de Honorarordnung für Architekten und Ingenieure (HOAI). De HOAI bepaalt welke diensten architecten mogen leveren en hoe hun honoraria worden berekend. De vergoeding is gebaseerd op de geleverde diensten en de bouwkosten.

Contracten

Sinds de hervorming van het bouwcontractrecht in 2018 zijn er speciale regels voor architecten- en ingenieurscontracten opgenomen in het Burgerlijk Wetboek (BGB). Deze wijzigingen houden rekening met de bijzonderheden van de planning en het toezicht op bouwprojecten door architecten en ingenieurs en bieden bouwheren en consumenten meer rechten en transparantie.

Plannings- en toezichtscontract

• Het nieuwe bouwcontractrecht maakt expliciet onderscheid tussen de planningsdiensten en het bouwtoezicht, die beide in een architectencontract kunnen worden geregeld.
• Het betreft een werkcontract, waarbij de architect verantwoordelijk kan zijn voor alleen de planningsdiensten, het bouwtoezicht of beide taken samen.

Verplichting tot kostenraming

• De architect is verplicht een kostenraming op te stellen op basis van zijn planning. Deze moet de bouwheer een basis geven voor het inschatten van de te verwachten bouwkosten.
• De kostenraming moet voldoende nauwkeurig zijn om de bouwheer in staat te stellen een goed onderbouwde beslissing te nemen over de uitvoering van het project. Dit punt is van belang om misverstanden over de bouwkosten te voorkomen en de planning af te stemmen op het budget van de bouwheer.

Medewerkingsplichten van de bouwheer

• Ook de bouwheer heeft medewerkingsplichten, in het bijzonder moet hij de architect tijdig informeren over belangrijke eisen en wensen die invloed kunnen hebben op de planning of uitvoering.
• Deze regeling is bedoeld om communicatieproblemen te voorkomen en ervoor te zorgen dat de architect tijdig op de hoogte is van alle belangrijke aspecten.

Gedeeltelijke oplevering van diensten

• Het nieuwe recht maakt het mogelijk om reeds geleverde diensten gedeeltelijk op te leveren. Dit betekent dat de planningsdiensten van de architect kunnen worden goedgekeurd, ook als het bouwproject nog niet volledig is afgerond.
• Dit is vooral van belang als het contract voortijdig eindigt of bepaalde planningsfasen zijn voltooid. De gedeeltelijke oplevering helpt beide partijen om duidelijke verhoudingen te creëren met betrekking tot aansprakelijkheid en garantie.

Bijzonder opzeggingsrecht bij niet te bereiken succes

• Een andere vernieuwing is het bijzondere opzeggingsrecht als het bouwproject geen succes kan worden. De bouwheer kan het contract opzeggen als tijdens de plannings- of toezichtfase blijkt dat het project niet het gewenste resultaat zal opleveren.
• De architect heeft echter recht op vergoeding voor de tot de opzegging geleverde diensten. Bovendien moet de bouwheer aantonen dat het succes objectief niet haalbaar is om de opzegging te rechtvaardigen.

Consumentenbescherming en herroepingsrecht

• Voor contracten tussen architecten en consumenten gelden speciale consumentenbeschermingsregels. Daartoe behoort een herroepingsrecht dat consumenten hebben bij overeenkomsten buiten de verkoopruimten of bij overeenkomsten op afstand.
• Consumenten hebben 14 dagen de tijd om het contract zonder opgave van redenen te herroepen. De architect moet de consument correct informeren over dit herroepingsrecht.

Overdracht van planningsdocumenten

Als het contract voortijdig wordt beëindigd, heeft de bouwheer recht op de overdracht van alle tot dat moment gemaakte planningsdocumenten. De architect mag de overdracht niet weigeren, zelfs niet als het contract door de bouwheer is opgezegd. Dit beschermt de bouwheer, die de planningsdocumenten nodig heeft om het project voort te zetten met een andere architect.

Conclusie

Het nieuwe bouwcontractrecht sinds 2018 biedt architecten en bouwheren duidelijke regels en extra rechten. De verplichting tot kostenraming, het herroepingsrecht voor consumenten, de gedeeltelijke oplevering van diensten en het bijzondere opzeggingsrecht zorgen voor meer transparantie en rechtszekerheid in architectencontracten. Deze regelingen helpen conflicten te vermijden door duidelijke plichten voor beide contractpartijen vast te leggen.